Yeni Bir Uzay Patlaması Türü Keşfedildi

Gökbilimciler, 2018 yılında gözlenen uzay  patlamasını sınıflandırmayı başardı.

Gökbilimciler, 2018 yılında yaptıkları bir gözlem sırasında Dünya’dan 200 milyon ışık yılı uzaklıktaki bir galakside meydana gelen bir patlamayı gözlemişlerdi. AT2018cow (İnek) ismi verilen patlama, olağanüstü bir parlaklık ortaya çıkararak bilim insanlarını şaşırtmıştı.

Bilim insanları, 2018’de gerçekleşen patlamanın ardından aynı türde iki yeni patlama daha keşfetti. Dünya’dan 3.4 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir galakside meydana gelen ZTF18abvkwla (Koala) ve 500 milyon ışık yılı uzaklıkta meydana gelen CSS161010 patlamaları, 2018 yılındakine benzerlikleri sayesinde bu patlamaların sınıflandırılmasını sağladı.

İnek lakabıyla anılan patlamanın ardından keşfedilen iki yeni patlama, bu yeni patlama türünün sınıflandırılmasını sağladı. Bilim insanları, bu yeni patlama sınıfına Hızlı Mavi Geçici Optik (FBOT) ismini verdi.

İnek patlamasının gözlenmesinin ardından keşfedilen Koala ve CSS161010 isimli patlamalar aslında arşivdeki verilerden çıkarıldı ve daha fazla gözlemle takip edildi. Koala patlaması 2018 yılında yapılan gözlemlerden, CSS161010 patlamasıysa 2016 yılında yapılan gözlem verilerinden elde edildi.

Bilim insanları, İnek patlaması sayesinde keşfedilen yeni patlama sınıfının oldukça güçlü olduğunu açıkladı. Yeni patlama sınıfı, normal bir süpernova patlamasından en az 10 kat daha güçlü.

Koala patlamasının keşfedilmesinde görev alan Caltech’ten bilim insanı Anna Ho, yaptıkları inceleme sırasında Koala’nın İnek’e benzediğini, ancak radyo emisyonunun on kat daha parlak olduğunu söyledi. Aynı şekilde CSS161010 hakkında yapılan çalışmalarda, bu patlama sonucunda ışık hızının yüzde 55’i hızında uzaya fırlatılan yıldız kalıntıları gözlenebildi.

CSS161010’un keşfedilmesi çalışmasında yer alan Northwestern Üniversitesi’nden Deanne Coppejans, gama ışını patlamalarında da yıldız kalıntılarının ışık hızında uzaya fırlatıldığını söyledi. Ancak gama ışını patlamalarında uzaya fırlatılan malzeme miktarı, Güneş’in milyonda biri kadar oluyordu.

Coppejans, CSS161010 patlamasındaysa uzaya Güneş’in yüzde 1 ile 10’u arasında yıldız kalıntısının fırlatıldığını açıkladı. Coppejans, bu miktarda yıldız kalıntısının uzaya fırlatılmasının yeni bir patlama sınıfına işaret ettiğini söyledi.

Bilim insanları, üç patlamanın da birbirine benzediğini belirtti. Üç patlamada süpernova patlamalarına benziyor. Ancak normal süpernova patlamalarından çok daha hızlı bir şekilde gerçekleşiyor ve son derece hızlı bir şekilde de soluyor. Bilim insanları, yeni patlama sınıfından patlamaların son derece sıcak olduklarını, bu nedenle yaydıkları ışığın mavi renkte olduğunu sözlerine ekledi.

Patlamalar çok kısa sürdüğü için şu anda nasıl meydana geldikleri bulunamadı. Ancak İnek patlamasını gözleyen bilim insanları, ihtimali iki olasılığa kadar indirdiler: Beyaz bir cüceyi yutan bir kara delik ya da bir nötron yıldızı veya kara delik oluşumuna yol açan alışılmadık bir tür süpernova çekirdeğinin çökmesi. Şu anda bu iki senaryodan herhangi biri göz ardı edilemiyor. Ancak bilim insanları, gözlenen şeyin çok nadir görülen bir süpernova olduğuna inanıyor.

Gökbilimciler, araştırmanın bir sonraki adımında daha önce bir hata olduğu düşünülerek göz ardı edilmiş olabilecek daha fazla ışını tanımlamak için verileri inceleyecekler. Bu veri incelemesi çalışması, FBOT patlamalarının nasıl oluştuğuna dair senaryoların sayısının azaltılmasını sağlayabilir.