Gayrisafi Milli Mutluluk Nedir?

Gayri safi milli mutluluk Güney Asya ülkesi Butan’da hükümete rehberlik eden ve sonrasında dünyaya yayılan bir felsefedir.

Gayri safi milli mutluluk bir ülkenin vatandaşlarının genel mutluluğunu ve refahını ölçmeye yönelik bir kavramdır. Butan’ın gayri safi milli mutluluk (GSMM) felsefesi, sadece ekonomik büyümeye odaklanmayan ve insanların yaşam kalitesini ve mutluluğunu artırmaya yönelik bir yaklaşımı ifade eder. Bu felsefe, Butan hükümeti tarafından ülkenin kalkınma stratejilerini belirlemek ve değerlendirmek için kullanılan bir çerçeve olarak benimsenmiştir. Sosyal ve ekonomik refah, kültürel koruma ve kimlik, çevresel sürdürülebilirlik, iyi yönetişim, psikolojik ve ruh sağlığı gibi temel bileşenler içerir.

Sosyal ve Ekonomik Refah: GSMM, sadece ekonomik büyümeyi değil, aynı zamanda insanların refahını ve yaşam kalitesini artırmayı hedefler. Bu, eğitim, sağlık hizmetleri, gelir dağılımı ve iş olanakları gibi faktörleri içerir.

Kültürel Koruma ve Kimlik: Butan’ın GSMM felsefesi, ülkenin kültürel değerlerini ve kimliğini korumanın önemine vurgu yapar. Bu, geleneksel sanat, el sanatları, müzik ve dil gibi kültürel unsurların desteklenmesini içerir.

Çevresel Sürdürülebilirlik: GSMM, doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesini teşvik eder ve çevresel sürdürülebilirliğe odaklanır. Butan’ın doğal güzelliklerini ve çevreyi koruma amacını taşır.

İyi Yönetişim: Butan’ın GSMM felsefesi, iyi yönetişimi teşvik eder. Katılımcı yönetim, şeffaflık ve kamu hizmetlerinin etkili bir şekilde sunulması bu prensiplere dayanır.

Psikolojik ve Ruh Sağlığı: GSMM, insanların psikolojik ve ruh sağlığını önemser. Mutlu ve tatmin edici bir yaşam sürdürme, bu felsefenin merkezi unsurlarından biridir.

Butan, GSMM felsefesini ulusal politika ve kalkınma planlarına entegre etmiş bir ülkedir ve ekonomik büyüme ile insan refahı arasında denge kurmaya çalışır. Bu felsefe, sadece maddi zenginlik değil, aynı zamanda toplumsal ve kişisel mutluluğu da önemseyen bir yaklaşımı temsil eder.

GSMM felsefesi, Butan Kralı IV. Jigme Singye Wangchuck tarafından 1972 yılında başlatılmıştır. Ülkenin sadece ekonomik büyüme ile ölçülemeyeceğine inanan Kral daha kapsamlı bir kalkınma paradigması geliştirmeye karar vermiştir.

Butan, felsefenin uygulanabilirliğini test etmek amacıyla ilk GSMM Endeksi’ni 1980’lerde oluşturmuştur. Bu endeks, ekonomik, çevresel, sosyal ve kültürel faktörleri ölçmek için kullanılmıştır.

Butan hükümeti, 18 Temmuz 2008’de yürürlüğe giren Butan Anayasası’nda GSMM felsefesini temel bir ilke olarak kabul etmiş ve bu gelişme, ülkenin resmi politika yapım sürecinde GSMM’nin dikkate alınmasını zorunlu kılmıştır.

Butan zaman içinde GSMM Endeksi’ni geliştirmeye devam etmiş ve bu endeks, ülkenin kalkınmasını ve vatandaşların mutluluğunu izlemek için kullanılmıştır. Endeks, sürdürülebilir ve dengeli kalkınma, çevresel koruma, kültürel değerlerin korunması ve yönetişim kategorileri altında bir dizi göstergeyi içerir.

Butan GSMM Endeksi, Butan toplumunun ilerlemesini ölçmek için Oxford Üniversitesi araştırmacılarının yardımıyla Butan Araştırmaları Merkezi tarafından geliştirilmiştir. Ulusal GSMM Endeksinin oluşturulmasından sonra hükümet, ulusal ilerlemeyi ölçmek ve politikayı bilgilendirmek için bu metriği kullanmıştır.

Butan’ın GSMM felsefesi zamanla sadece ulusal düzeyde değil, uluslararası arenada da dikkat çekmeye başlamıştır. Birçok ülke ve uluslararası organizasyon, GSMM felsefesini sürdürülebilir kalkınma ve mutluluk odaklı politika oluşturmak için bir ilham kaynağı olarak görmüştür.

2011 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu “Ulusları Butan örneğini takip etmeye, mutluluğu ve refahı ölçmeye ve mutluluğu temel bir insan hedefi olarak adlandırmaya çağıran” bütüncül bir yaklaşıma yönelik kararı kabul etmiştir.

Butan GSMM Endeksi, 2005’teki Gayri Safi Milli Huzur, 2011 OECD Daha İyi Yaşam Endeksi ve 2013 Sosyal İlerleme Endeksi gibi diğer modellere benzer şekilde toplumsal ilerlemeyi ölçmektedir. Bhutan GSMM Endeksinin diğer modellerden ayırt edici özelliklerinden biri ise, diğer modellerin laik hükûmetler için tasarlanmış olması ve dini davranış ölçüm bileşenlerini içermemesidir.

2012 yılında, Butan Başbakanı ve BM Genel Sekreteri Ban-ki Moon Butan’ın GSMM felsefesinin yayılmasını teşvik etmek için yüksek düzeyli bir toplantı ile bir araya gelmişler ve toplantıdan sonra, ilk Dünya Mutluluk Raporu yayınlanmıştır. Kısa bir süre sonra da 20 Mart 2012’de BM tarafından Uluslararası Mutluluk Günü ilan edilmiştir.

Kanada, Brezilya, ABD, Tayland ve Filipin gibi ülkelerde yerel düzeyde Butan’ın GSMM endeksini kullanan çalışmalar yapılmıştır.

İş dünyasında da GSMM’den esinlenerek sürdürülebilirlik uygulamaları uygulayan bir dizi şirket bulunurken, GSMM aynı zamanda sürdürülebilirlik için uluslararası tanınırlık sağlayan bir liderlik biçimini de temsil etmeye başlamıştır.

Butan’ın GSMM felsefesi, ekonomik büyüme ile insanların mutluluğu arasındaki dengeyi sağlama amacı taşır ve sadece maddi refahı değil, aynı zamanda toplumsal, kültürel, çevresel ve kişisel refahı da önemser. Bu felsefe, Butan’ın ulusal kimliğinin ve kalkınma stratejisinin önemli bir parçası olmaya devam etmektedir.