Kablosuz Şarj Teknolojisi Tamamen Kablosuz mu?

Kablosuz şarj teknolojisini 7.5 milyar dolarlık dev bir pazar mı bekliyor? 

Eğer analiz uzmanlarının ortak tahminleri doğru ise; yakın bir gelecekte kablosuz şarj teknolojisi, hayatımızın merkezinde kendine bir yer bulabilir. IHS Markit tarafından yapılan bir araştırma, kablosuz şarj teknolojisinin yakın zamanda yükselişe geçeceğini gösteriyor. IHS Markit’in belirttiği rakamlara göre; kablosuz güç iletici ve alıcıların oluşturduğu ürün kategorisi, 7.5 milyar dolarlık dev bir pazara dönüşecek.

IHS Markit’in kablosuz güç ekipmanları araştırmacısı Dinesh Kithany; “Tüketicilerin ve akıllı telefon üreticilerinin odaklarının kablosuz şarj teknolojisinden uzaklaşması, bu teknolojinin alanının daha çok giyilebilir teknoloji ürünlerine, sağlık ekipmanlarına, mutfak aletlerine, elektrikli araçlara ve diğer tüketim ve endüstri uygulamalarına kaymasına sebep oldu.” ve “Teknolojinin odağının farklı bir yöne kayması, yüksek frekans bazlı rezonans, radyo frekansı, kızılötesi ve ultraviole frekansları gibi başka kablosuz şarj teknolojisi çözümlerinin de kullanılmasına olanak sağlayabilir. Düşük frekansı baz alan çözümler, 2019 yılında alıcı ve vericilerde tercih edilen teknoloji durumunda.” cümleleri ile kablosuz şarj teknolojisinin geleceği hakkındaki düşüncelerini belirtti.

Kablosuz Şarj son dönemde adını daha sıklıkla duyduğumuz bir teknoloji. Özellikle birçok akıllı telefon üreticisinin bu teknolojiye destek veren ürünler çıkarması ile artık daha da yaygınlaşmaya başladı. Her ne kadar birçoğumuz için yeni bir gelişme gibi dursa da, aslında geçmişi 90’lı yıllara kadar uzanıyor. Örneğin; Braun firması, şarj edilebilir Oral-B diş fırçasını henüz 1990’lı yılların başında piyasaya çıkarmıştı. Bu diş fırçaları bugün halen en çok satılan ürünler arasındadır.  Yakın gelecekte ise Lumia 820 ve 920 cep telefonları; doğrudan QI standardını destekleyen kablosuz şarj özelliğine sahip bir şekilde piyasaya sürüldü. 2012 yılında çıkan bu telefonlardan daha sonra Nexus 4, Droid 3 ve Droid 4 ile Samsung’un Galaxy S4 modelleri yine kablosuz şarj desteği ile gelmiş idi. S4 gibi telefonlar direk olarak kablosuz şarjı desteklememekle beraber, arka kapak ve pil gibi destek aparatlarıyla kablosuz şarj edilebiliyordu. Son dönemde ise; Apple’ın Apple Watch ve Motorola’nın Moto 360 akıllı saatleri ile Samsung’un S6, S6 Edge, Note 5 ve S6 Edge Plus cep telefonlarının doğrudan kablosuz şarj desteği sunmasıyla birlikte bu teknoloji artık ülkemizde de kullanılmaya başlanmış oldu.

Kablosuz Şarj teknolojisi indüksiyon yoluyla şarj etme olarak da tanımlanan bir teknolojidir. Çalışma mantığı ise; aslında oldukça basit, enerjiyi kablosuz gönderen ünite içinde yüksek manyetik alan yaratıyor ve bu alan içinde oluşturulan elektrik, alıcı yani cep telefonundaki entegre devrelerde yer alan bobinler yoluyla elektriğe çevrilerek pili şarj ediyor.

Şu an için kablosuz şarj standardını destekleyen en popüler iki standart mevcuttur. Bunlardan ilki Wireless Power Consortium’un çıkardığı ve 200’den fazla endüstri kuruluşunun desteklediği QI standardıdır. Diğeri ise; 2012 yılında kurulan PMA yani Power Matter Alliance’ın Powermat standardıdır. Son dönem çıkan Android telefonlar genel olarak her iki standardı da destekliyor. Ancak maalesef standartlar birbirini desteklemiyor. Yani; siz QI “enabled” ibareli bir cihazla “Powermat” ürününü şarj edemiyorsunuz. Burada dikkat edilmesi gereken şarj etmek istediğiniz cihazın hangi standardı desteklediğini bilmektir.  Genel olarak piyasada satılan ürünlerin neredeyse tamamı QI destekli cihazlar olup, bu standardı bir adım öne taşımıştır. QI standardını eski VHS-beta veya Bluray-HD DVD savaşları gibi birden farklı çıkan ve daha sonra teke inen standartlara benzetebiliriz.

“Powermat”ı da destekleyen birçok firma var. Örneğin; Starbucks dükkânlarında sizlere verdiği bir pad ile telefonunuzu şarj etmenize olanak sağlıyor. Aynı şekilde Amerikan AT&T firması da ülke genelindeki mağazalarında bu hizmeti sunuyor. Kısacası; “Powermat” halka açık alanlarda giderek büyüyen bir yapıya sahip, ancak konu evde şarja geldiği zaman seçeneğiniz QI, çünkü bu standardı destekleyen birçok ürünün piyasada mevcut olduğunu görüyoruz. “Powerbank” cihazlarında bile artık günümüz QI teknolojisinin desteklendiğini görebiliyoruz.  Aynı şekilde telefon araç tutacakları bile kablosuz şarj standardını destekleyen bir yapıya sahip. Teknolojik ürünlerin yanında IKEA bile son dönemde QI standardını destekleyen mobilyalar üretiyor. Yani kısaca kablosuz şarj artık hayatımızın her alanında ufak ufak boy göstermeye başladı.

Bu teknoloji gerçekten tamamen kablosuz mu? Bu sorunun cevabı; hem evet hem de hayır. Akıllı telefonlar için çıkan ürünler genel olarak kablosuz padler. Ancak, bu padler cihazlarınızı şarj etmek için yine de orijinal kablo aparatına ihtiyaç duyuyor. Yani, siz her ne kadar kablo kullanmasınız da ortada bir kablo maalesef oluyor. Örnek olarak, Samsung’un kablosuz şarj destekleyen cihazının, orijinal şarj adaptörü ile beraber kullanılması gerekiyor. Hatta Samsung yaptığı uyarı ile orijinal kablo dışında kullanımın cihaza zarar verebileceğini de ayrıca belirtiyor. Ancak “Powerbank” veya IKEA’nın ürünlerinde olduğu gibi, herhangi bir kabloya ihtiyaç olmuyor. Masanızın yanında yer alan ve elektriğe bağlı bir komidin içerisinde bu ürün olduğu için tek yapmanız gereken komidin üzerindeki işaretli yere telefonunuzu bırakmak oluyor.

Kablosuz şarj standartını destekleyen QI standart versiyonlarında şarj süreleri hemen hemen aynı oluyor. Toplamda 5W şarj yeteneğine sahip olan Samsung’un hızlı şarj padi S6 ve S6 Edge cihazınızı 2 saatin içinde şarj ediyor. Ancak Samsung son dönemde Fast Charge yani hızlı şarj ibaresi ile yeni bir ürün çıkardı. Eskisinden en büyük farkı ise 1.4x daha hızlı şarj edebilmesi. 169TL’ye şu anda Samsung mağazalarında satışta olan bu ürün Note 5 ve S6 Edge Plus cihazlarınızı 2 saatte şarj edebiliyor. Hızlı şarj cihazı sadece bu iki model tarafından destekleniyor, diğer QI destekli cihazlarda ise; sadece standart şarj sürelerinde dolum yapabiliyor. Bu da yaklaşık olarak 3 saate yakın bir süreye denk geliyor. Ayrıca, QI 15w civarındaki yeni bir standardı duyurdu. Bu da çok yakında cihazlarımızı daha kısa sürede kablosuz şarj edebileceğimiz anlamına geliyor. Samsung’un hızlı şarj cihazı ise 1.4x daha hızlı şarj ettiğine göre ortalama 7W civarında bir enerji ile şarj ediyor. Ancak tabi ki bu yeni standardın oturması belirli bir zaman alacaktır.

Son olarak Kablosuz şarjın avantajları ve dezavantajlarına değinecek olursak; dezavantajı kablosuz şarj özellikli bir “powerbank”ınız da yok ise, QI cihazlar genel olarak mobilite anlamında pek avantaj sağlamıyorlar. Son olarak cihazların çok ısındığına dair şikayetler de mevcut.

Avantajları ise, ofis ortamlarında sabit çalışan bir kişi iseniz telefonu sürekli prize sokup çıkarmak zorunda kalmıyorsunuz. İşiniz bittiği anda telefonu QI aparatının üzerine koymanız ve şarja devam etmeniz mümkün. Gece yatarken telefonun şarjı neredeydi sorusu sizin için geçerli olmaması sayılabilir. Tek yapmanız gereken aparatın üzerine yerleştirmek olacak. Ayrıca telefonun şarj soketleri de bu sayede yıpranmayacaktır. Bunlara ilaveten şu an için sadece Amerika’da yaygın olsa da, yakın bir gelecekte, Starbucks’larda olduğu gibi kablosuz şarj aparatları bulmanız mümkün olabilir. Standart yaygınlaşıp birçok cihazda kullanılmaya başlanınca tek bir şarj ile tüm cihazlarınızı da şarj edebilmeniz mümkün olacaktır. IKEA ürünleri gibi eşyalar yaygınlaştıkça da ayrıca kablo derdi tamamen sona erecek. QI destekli cihazların üretimini de birçok firma yapmakta ve çok uygun fiyatlara bulabilmek de mümkün olabilir. Samsung’un son ürünü olan hızlı şarj özellikli QI cihazı ile beraber şarj sürelerinin de kısalması nedeniyle yakın bir gelecekte prizden şarj etmek tarih olacak gibi görünüyor.

Hazırlayan:Yusuf Özcan CANDEMİR Elektronik Mühendisi