Burun Açıcı Spreyler Neden Bağımlılık Yapar?

Mevsimsel alerji, soğuk algınlığı ya da nezle gibi hastalıkların arttığı bu günlerde, genelde sık sık burun tıkanıklığı ve burun akması problemlerini yaşamaktayız. Hastalar, bu durumu çözebilmek adına ilaçlardan sonra en hızlı ve en pratik çözüm olan burun açıcı spreylere başvuruyor. Zararı olmadığını düşündüğümüz bu spreylerin doktorlar tarafından 5 günden fazla kullanılmaması öneriliyor. Fakat 5-6 saat arası nefes alma rahatlığı sağlayan bu spreylerin, verdiği rahatlık hissi nedeniyle hastalarda sık sık kullanma isteği doğuyor. Bununla beraber fazla kullanıldığı takdirde ”rhinitis medikamentoza” denilen, yani ilaca bağlı burun tıkanıklığına yol açabiliyor. Uzmanlar bağımlılığın en büyük sebebini bu spreylere çok kolay ve reçetesiz dahi ulaşılabilmesi olarak tanımlıyor.

Burun Spreyleri Neden Bağımlılık Yapıyor?

Burun spreylerinin bağımlılık yapıcı etkisi, içerisinde bulunan etken maddelere göre değişiyor. Burun açıcı ya da “nazal dekonjestan” sınıfı içerisinde olup, içeriğinde saf karışım veya karışım halinde fenilefrin, ksilometazolin, oksimetazolin, nafzolin gibi maddeler içeren türden spreyler bağımlılık yapma potansiyeli taşıyor.

Bağımlılık yapma potansiyeline sahip burun spreyleri, burun etlerinin içindeki damarları büzerek küçültür ve burun açılır. Bu etki geçicidir çünkü uzun süreli kullanımlarda ilacın etkisi ortadan kalktığında, burun eti eski durumdan çok daha fazla büyür ve burnu tekrardan tıkar. Hastalar spreyi sıktıktan kısa süre sonra daha fazla tıkanıklıkla karşılaşınca burun spreyini tekrar kullanma yolunu seçerek bağımlı hale gelirler.

Bu spreylerin fazla kullanılması bağımlılığın yanı sıra burun kıkırdak dokusunu bozarak çok uzun süreli kullanımlarda koku almamaya ve ameliyata bile sürüklemektedir. Öte yandan burun spreyine psikolojik olarak bağımlılık geliştiren hastalar da vardır. Böyle bir durumda hastalar artık burun spreyi kullanmadan psikolojik tıkanıklar da yaşayabilmektedirler.

Bu Bağımlılıktan Kurtulmanın Yolları Elbette Mevcut.

Burun spreyi bağımlılığı tedavisi iki aşamalıdır. Önce eğer altta ciddi düzeyde burun içi anatomik bir bozukluk yoksa, çoğu kez “bıraktırma tedavisi” uygulanır. Bu tedavi ile ileri düzeyde olmayan hastaların bazılarında tam düzelme sağlayabilir. Burun spreyi bağımlılığı tedavisinin ikinci aşamasını planlamada bu durum çok önemlidir. Bıraktırma tedavisine devam edilebilir veya altta yatan esas sorun operasyonla düzeltilebilir.

Peki Burun Spreyi Yerine Alternatif Neler Kullanabiliriz?

Hastaların bu spreylerden vazgeçmeleri kolay olmasa da kimyasal ürünlerin aksine doğal ve zararsız yöntemlerle burun tıkanıklığına çare bulmak mümkün. Bu aşamada spreylerin kullanımı kesilerek tuzlu su çözeltileri ile burun temizlemek ya da kortizon içermeyen ve uzun süre kullanılması sorun yaratmayan burun spreyleri de yararlı olacaktır. Tabi ki bu karışımların kimyasal burun spreyleri kadar etkili olmadığını hatırlatmak da fayda var.