AB’den Yapay Zekaya Sıkı Düzenlemeler: Dünyanın İlk Yapay Zeka Yasası Yürürlükte

Avrupa Birliği’nde (AB) yürürlüğe giren dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasası”, yapay zeka teknolojilerinin kullanımına sıkı düzenlemeler getiriyor. 25 Mayıs’ta kabul edilen yasa, 12 Temmuz’da Birliğin Resmi Gazetesi’nde yayımlanmasının ardından resmen yürürlüğe girdi. Bu yasa, AB üyesi 27 ülkede yapay zeka uygulamalarını düzenlemek ve uyumlu hale getirmek için büyük bir adım.

Yüksek ve Düşük Riskli Alanlar

Yasanın temel hedefi, AB ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğine zarar vermemesini sağlamak. Bu amaçla, yapay zeka sistemleri risk derecelerine göre gruplandırılıyor. Ulaşım, sınav puanlaması, cerrahi işlemler, istihdam prosedürleri, banka kredileri ve vize başvuruları gibi kritik alanlar “yüksek riskli” olarak sınıflandırıldı. Bu kategorideki sistemler için daha sıkı kurallar uygulanacak.

Az riskli alanlar ise yapay zeka destekli video oyunları veya spam filtreleri gibi uygulamaları içeriyor. AB Komisyonu, bu tür uygulamaların halihazırda Birlik üyesi ülkelerde kullanılan sistemlerin büyük çoğunluğunu oluşturduğunu belirtiyor.

Kabul Edilemez Riskler ve Yasaklar

Yasa, bazı yapay zeka sistemlerini tamamen yasaklıyor. Yüz görüntülerinin internetten veya kapalı kamera sistemlerinden alınması, iş yerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma, sosyal puanlama ve hassas verileri çıkarmak için biyometrik sınıflandırma yapılması bu yasaklar arasında yer alıyor. Ayrıca, insan davranışını manipüle eden veya insanların zafiyetlerinden yararlanan yapay zeka sistemleri de yasak kapsamında.

Genel Amaçlı Yapay Zeka Sistemleri

Video, metin, görüntü oluşturma, başka dilde konuşma, hesaplama veya bilgisayar kodu yazma gibi çok çeşitli görevleri yerine getirebilen büyük yapay zeka sistemleri için özel kurallar getiriliyor. Bu “genel amaçlı yapay zeka” sistemlerinin piyasaya sürülmeden önce çeşitli şeffaflık kriterlerine uyması gerekiyor.

Yasa İhlalinin Cezaları

Yasayı ihlal eden şirketler, küresel cirolarına oranlı milyonlarca avroluk para cezalarıyla karşılaşabilir. Yasaklı bir teknolojinin kullanılması halinde, şirketlere 35 milyon avroya ya da küresel cirosunun yüzde 7’sine kadar para cezası kesilebilecek. Diğer hükümlerin ihlali durumunda ise 15 milyon avroya veya cironun yüzde 3’üne kadar para cezaları uygulanabilecek.

Yasanın Uygulanma Takvimi

Yasanın bugün yürürlüğe girmesiyle birlikte yasaklar, 6 ay sonra uygulanabilir hale gelecek. Genel amaçlı yapay zeka modelleri için yönetim kuralları ve yükümlülükler ise 12 ay sonra geçerli olacak. Yasa, tüm boyutlarıyla 2 yıl sonra tamamen uygulanabilir olacak.