RTÜK’ten Gençlerin Medya Kullanımı ve Dijital Okuryazarlıkları Araştırması

Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından gerçekleştirilen Gençlerin Medya Kullanımı ve Dijital Okuryazarlık Araştırması’nın sonuçları yayımlandı.

RTÜK’ten alınan habere göre yapılan araştırma, dijitalleşmeyle medya araçlarında yaşanan dönüşüm ile sosyal medyanın ve dijital platformların geleneksel medya ve yazılı basının yanında kendine yer bulmasının, izleme ve dinleme eğilimlerindeki önemli değişim üzerine gerçekleştirildi.

RTÜK Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığınca yapılan araştırmada, 15-21 yaş grubundaki gençlerin medya araçlarını kullanması, dijital okuryazarlık ve ekran bağımlılığı düzeyleri konuları ele alındı.

Gençlerin televizyon izleme, internet kullanma, sosyal medya ve dijital oyunlarda zaman geçirme durumları, kullandıkları cihazlar, çevrim içi aktiviteleri, dijital becerileri ve tükettikleri içerikler tespit edildi.

Ayrıca ekran bağımlılığı ve dijital okuryazarlık düzeylerini ölçmeyi hedeflenen araştırmayla medya kullanım alışkanlıkları ile dijital okuryazarlık seviyesinin gençler arasında farklılaştığı ve benzeştiği noktalar demografik değişkenler temelinde ortaya kondu.

26 il ve bu illere bağlı ilçe ve köylerde yaşayan 15-21 yaş grubundaki 6 bin 626 kişiyle görüşülerek yapılan araştırmada, katılımcıların yüzde 35,6’sının az, yüzde 35’inin orta ve yüzde 29,4’ünün yüksek dijital okuryazarlık seviyesinde olduğu tespit edildi.

Erkeklerin dijital okuryazarlık seviyesi yüzde 30,5, kadınların yüzde 28, 19-21 yaş grubundakilerin yüzde 31,6, 15-18 yaş grubundakilerin ise yüzde 26,2 olarak belirlendi.

Araştırmaya katılanların yüzde 37,1’inin yüksek, yüzde 26,9’unun orta, yüzde 36’sının ise az düzeyde ekran bağımlılığı olduğu saptandı.

Erkeklerde ekran bağımlılığı seviyesi yüksek olanların oranı yüzde 37,7 iken kadınlarda yüzde 36,5, 19-21 yaş grubunda yüzde 37,7 ve 15-18 yaş grubunda ise yüzde 36,3 olarak gerçekleşti.

Araştırma, alt sosyoekonomik gruplara mensup ailelerin çocuklarının dijital bağımlılığının daha yüksek olduğunu ortaya koyarken, bu gruplarda dijital okuryazarlık düzeyi düşük olanların oranı daha yüksek çıktı.

Dünya genelinde 2 saat 54 dakika olan televizyon izleme süresi, Türkiye genelinde 4 saat 33 dakika iken bu süre gençlerde 1 saat 42 dakika olarak belirlendi.

Araştırmaya katılan 15-21 yaş grubundaki gençlerin yüzde 76,3’ü televizyon izlediğini, yüzde 23,7’si izlemediğini belirtti.

2018’de 2 saat 51 dakika olan gençlerin TV izleme süresinin, 2021’de 1 saat 42 dakikaya gerilediğini ortaya koyan araştırmaya göre, bunda ekran çeşitlenmesi ve alternatif yayınlar etkili oldu.

Televizyon yayınlarının yüzde 88,1 oranla televizyondan izlendiği, televizyonun bu anlamda önemini halen koruduğu belirlenen araştırmada radyoya ilişkin de şu tespitlerde bulunuldu:

“15-21 yaş arası gençlerin yüzde 33,8’inin radyo dinlediği, yüzde 66,2’sinin ise dinlemediği tespit edilmiştir. Radyo yayınları en fazla yüzde 73,5 oranıyla cep telefonundan, yüzde 48,5 ile araç radyosundan, yüzde 21,7 ile televizyondan, yüzde 11,8 ile bilgisayar/tabletten ve yüzde 6,8 oranıyla klasik radyodan takip edilmektedir. Radyo yayınlarını klasik radyo cihazlarından takip etme oranının oldukça düşük kaldığı görülmektedir.”

Araştırmanın, internet kullanımına dair verileri ise 15-21 yaş grubundaki gençlerin yüzde 92,3’ünün internet kullandığını ortaya koydu.

Dünya genelinde 6 saat 54 dakika olan internet kullanımı ortalamasının Türkiye genelinde 7 saat 57 dakika olduğunu belirleyen araştırmaya göre, gençler günlük 4 saat 37 dakika internet kullanıyor.

Araştırmaya katılan ve internet kullandığını belirten kişilerin dijital yayın platformlarını izleyip izlemedikleri de incelenen araştırmada, katılımcıların yüzde 40,9’unun dijital yayın platformlarını izlediği, yüzde 59,1’inin ise izlemediği tespit edildi.

RTÜK tarafından 2018’de yapılan Televizyon İzleme Eğilimleri Araştırması’nda ise dijital yayın platformu kullananların oranı yüzde 5,77 olarak belirlenmişti. İki araştırma arada ciddi bir değişimin olduğunu ortaya koydu.

Araştırmaya katılan gençlerin yüzde 94,6’sı sosyal medya hesabına sahipken, yüzde 37’sinin sosyal medya profili herkese açık, yüzde 63’ünün ise herkese açık değil.

Herkese açık olan veriler arasında isim, fotoğraf ve soyadı ilk sıralarda yer alırken, bazı kullanıcıların okul, yaş, telefon ve adres bilgisini de paylaştığı belirlendi.

Araştırmaya göre gençler internette en çok mesajlaşmayı tercih ediyor. Bunun yanında gençlerin yüzde 94,8’i sosyal medya içeriklerini, yüzde 94,7’si müzik içeriklerini, yüzde 91,9’u film/dizi gibi içerikleri, yüzde 91,8’i video içeriklerini ve yüzde 76’sı dijital oyun içeriklerini tüketiyor.

Gençler dijital yayın platformu içeriklerine, internette yer alan içeriklere ve radyo içeriklerine en fazla cep telefonundan ulaşıyor.

Gençlerin içerik üretimlerinin de incelendiği araştırmada şu bulgulara ulaşıldı:

“Gençlerin en çok fotoğraf paylaştığı (yüzde 80,8) ve bir web sitesine yorum yazdığı/post eklediği (yüzde 60,9) görülmüştür. Gençlerin yüzde 53,7’si video içeriği üretiyorken yüzde 42,2’si blog yazarlığı yapmaktadır. Erkeklerin kadınlardan daha fazla, 19-21 yaş grubunun 15-18 yaş grubundan daha çok içerik ürettiği tespit edilmiştir.”

Araştırmada, gençlerin habere ulaşmak amacıyla yüzde 71 oranında sosyal medyayı, yüzde 70 oranında televizyonu, yüzde 46 oranında internet haber sitelerini, yüzde 18 oranında yazılı basını ve yüzde 10 oranında radyoyu kullandığı tespit edildi.