Mayaların Gizemli Dünyasına Işık Tutuyoruz!

Yediğimiz bir parça ekmek, salatamızın sosuna eklediğimiz sirke, yemeklerimizin en önemli ve en sağlıklı eşlikçisi yoğurt… Hepsinin ortak bir yanı var. O da mayalanarak ortaya çıkmaları. Gelin mayaların hayatımızdaki yerine birlikte bakalım.

Mayalar, insanlığın varoluşundan bu yana hayatımızın bir parçası. Eski uygarlıklar mayaları ekmek yapımında, içeceklerin fermantasyonunda ve hatta ilaç yapımında kullanmışlardı. Bugün de mayalar  hayatımızın merkezinde yer alıyor.

Mayalar, doğada yaygın olarak bulunan mikroorganizmalar ve genellikle tatlı ortamlarda bulunuyor. Doğal oluşum süreçleri, genellikle mayaların şeker içeren ortamlarda çoğalmasıyla gerçekleşiyor. Bu şekerli ortamlarda, mayalar fermantasyon yoluyla çoğalıyor ve metabolizma süreçleri sonucunda alkol ve karbondioksit üretiyor. İşte bu oluşum süreci gündelik hayatımızın bir çok olmazsa olmazının da meydana geliş süreci aynı zamanda.

Günlük hayatımızda mayalar; gıda endüstrisi, sağlık, kozmetik ve hatta tarım alanlarında önemli bir role sahip. Fermantasyon süreçlerinde, ekmek yapımında, alkollü içeceklerin üretiminde, ilaç endüstrisinde ve probiyotiklerde yaygın bir şekilde kullanılıyor.

Bugüne kadar bilinen ve tanımlanmış olan maya türlerinin sayısı 1500’den fazla. Ancak, henüz tanımlanmamış veya keşfedilmemiş birçok maya türünün olabileceğini de unutmamak lazım. Çünkü bilim insanları, mikroorganizmaların çeşitliliğini daha iyi anlamak için sürekli olarak çalışmalar yürütüyor. Bu da haliyle yeni maya türlerinin keşfedilmesine ve mevcut olanların daha iyi anlaşılmasına yardımcı oluyor.

En bilinen maya çeşitleri ise şunlar;

Saccharomyces cerevisiae

En bilinen maya türlerinden biri. Alkollü içeceklerin üretiminde yaygın olarak kullanılıyor. Ayrıca ekmek yapımında da önemli bir rol oynuyor.

Brettanomyces

Bu maya türü genellikle şarap ve bazı türdeki biraların fermantasyonunda kullanılıyor. Genellikle farklı tatlar ve aromalar oluşturmak için tercih ediliyor.

Lactobacillus

Aslında bir bakteri olan lactobacillus, süt ürünlerinin mayalanmasında ve fermantasyonunda kullanılıyor. Özellikle yoğurt ve bazı peynir çeşitlerinin yapımında rol oynuyor.

Pichia pastoris

Bu maya türü genellikle biyoteknoloji ve ilaç endüstrisinde kullanılıyor. Genetik mühendislik için ideal bir organizma olarak kabul ediliyor.

Zygosaccharomyces rouxii

Bu tür maya genellikle gıda endüstrisinde konserve gıdaların korunmasında kullanılıyor. Özellikle salamura ve turşuların yapımında önemli bir role sahip.

Mayalar, ortaya çıktıkları ilk andan itibaren yıllarca kullanılabilme özelliğine de sahip. Ülkemizde bilinen en eski maya, Gümüşhane’nin Torul ilçesine bağlı Cebeli köyünde bulunuyor. Bu köyde yapılan ekmeğin mayası, tam 200 yıl önce mayalanan bir ekmekten geliyor. Tabi bu tahmin edilen bir sayı. Belki de bu mayanın kökeni çok daha eskilere dayanıyor.