Avrupa Posta ve Telekomünikasyon İdareleri Birliği KAPSAMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Avrupa Posta ve Telekomünikasyon İdareleri Birliği (CEPT) üyesi ülkelerin elektronik haberleşme sektörünü düzenleyen ve denetleyen otoritelerinin büyük çoğunluğu, mobil haberleşme yapma yetkisine sahip işletmecilerine kullanım hakları veya lisanslar yoluyla birtakım kapsama yükümlülükleri getirmiştir. Bunlardan bazıları sadece ses hizmeti için veya veri hizmeti için kapsama yükümlülükleri getirirken bazıları da her ikisi için kapsama yükümlülüğü getirmiştir. Kapsama yükümlülüğünü nüfus ve coğrafi alan olmak üzere iki temel esas üzerinden değerlendirebiliriz.

• Nüfus kapsaması: İşletmeci nüfusun belirli bir yüzdesini kapsamakla yükümlü olabilir,
• Alan kapsaması: İşletmeci coğrafi alanının belirli bir yüzdesini kapsamakla yükümlü olabilir,

Aşağıda, 06 Mart 2015 tarihinde yayımlanan Elektronik Haberleşme Komitesi (ECC) Rapor 231 kapsamında, CEPT üyesi bazı ülkeler için kapsama yükümlülüklerine ilişkin uygulamalar yer almaktadır.  Bu rapora göre nüfus kapsama yükümlülükleri, coğrafi alan kapsamasına göre daha yaygın iken bazı ülkeler her ikisini de uygulamaktadır.

Örneğin Belçika’da 800 MHz frekans bandı için ses hizmetini içermeyen ancak veri hizmeti için kapsama yükümlülüğü zamana göre kademeli olarak artırılarak getirilmiştir.

• Lisans aldıktan 2 yıl sonra nüfusun % 30
• Lisans aldıktan 4 yıl sonra nüfusun % 70
• Lisans aldıktan 6 yıl sonra nüfusun % 98

Şekil-1 BIPT (Belçika) tarafından yayınlanan Mobil kapsama haritası

Danimarka’da ise 800 MHz frekans bandı için lisans almış işletmecinin kapsama yükümlülüğü her iki durum içinde getirilmiş ve % 98 coğrafi alan ve % 99,8 nüfus kapsamasını içermektedir.

Bununla birlikte yetkilendirme yapılırken açık alan (outdoor) veya kapalı alan (indoor) gibi durumlar için ayrı ayrı kapsama yükümlülükleri tanımlanmamıştır. Bazı ülkelerdeki kapsama yükümlülükleri, kullanılan teknolojiler veya frekans bandlarına göre sağlanmaktadır. Bu durum çoğunlukla veri hizmetleri için (800 MHz, 900 MHz, 1800 MHz, 2100 MHz ve 2600 MHz) uygulanırken, ses hizmetleri içinde geçerli olabilmektedir.

Örneğin Portekiz’de mobil işletmecilere hem ses ve hem de veri için tüm frekans ve teknolojilerde kapsama yükümlülükleri uygulanmaktadır. Bazı ülkeler ise bunun tam tersine kullanılan teknolojilere ve her bir frekans bandına göre spesifik kapsama yükümlülüğü getirmiştir. Kapsama yükümlülüklerinin aynı ülkede bir işletmeciden diğerine göre farklı olabileceği durumlarda olabilmektedir.

Örneğin Finlandiya’da 800 MHz frekans bandında iki farklı kapsama yükümlülüğü vardır: ·       Bir mobil şebeke, yetkilendirilmesini müteakip üç yıl içerisinde Finlandiya’da tüm nüfusun % 95 ini beş yıl içerisinde ise Finlandiya nüfusunun % 99 unu kapsamakla yükümlü iken,·

Diğer iki mobil şebeke ise yetkilendirilmesini müteakip beş yıl içerisinde Finlandiya nüfusunun % 97 sini kapsamakla yükümlü tutulmuştur. Bunun nedeni ise Finlandiya’da kullanılan Karasal Sayısal Televizyon Yayıncılığı (DTTB – Digital Terrestrial Television Broadcasting) kanallarının korunması ve komşu ülkelerle yapılan koordinasyon anlaşmalarında yer alan bazı kurallardan kaynaklanmaktadır. Bazı durumlarda kapsama yükümlülükleri uzun zaman önce mobil/sabit haberleşme şebekelerine tahsis edilen 900 MHz ve 1800 MHz bandlarında yerine getirilmiştir. Bu tür bandlar için lisansların veya spektrum ihalelerinin yenilenmesi durumunda, farklı frekans aralıkları veya frekans bandlarında oldukça kuvvetli kapsama yükümlülükleri oluşturulmuştur.

Örneğin İsveç, 900 MHz bandında yetkilendirme lisanslarını uzattığında, ses kapsamasında dikkate değer bir yükümlülük uygulamaya koymuştur. Bazı idareler de ses ve veride evrensel hizmet yükümlülüğünün ölçütleri gibi yükümlülüklere yönelmişlerdir. Ulusal talebi karşılamak için spesifik kapsama yükümlülüğü geliştiren idarelerde olmuştur. Örnek olarak; ·       Portekiz’de, her bir mobil işletmeci coğrafi olarak 160 bölgeyi kapsamakla yükümlü tutulmuş ve bu kapsama yükümlülüğü sadece 800 MHz ve 900 MHz bandlarında kullanılan frekanslarda sınırlı tutulmuştur;·

Fransa’da, LTE’de coğrafi kapsamayı üst düzeye çıkarmak için nüfus yoğunluğunun az olduğu alanlar için “yüksek öncelikli alan” tanımlaması yapılmıştır. İşletmeciler belirli bir yüzdeyi kapsamakla yükümlü tutulmuşlardır (Ocak 2017’de % 40 ve Ocak 2022’de % 90);·       İsveç’te, veri iletişimi için kapsaması olmayan belirli evleri ve işyerlerini yaklaşık 30 000 000 avroya kadar maliyeti karşılayarak, daha önceden ihalesi yapılan 800 MHz frekans bandındaki bloklardan birisi kullanılarak kapsama yükümlülüğü getirilmiştir.

Kaynaklar

1) ECC Report 103, UMTS coverage measurements, version of May 2007

2) ECC Report 118, Monitoring methodology on GSM networks’ performance, version of February 2008

3) Mobile Spectrum Monitoring, Pravir Chawdhry, Francis Clement, Stefano Luzardi (JRC) CEPT Workshop on How Measurement of Spectrum Occupancy Can Help Spectrum Management, 15 January 2014, Mainz (Germany).