2 Bin 750 Yıllık Nekropoldeki İskeletlerde Çürük Diş Çıkmadı

VAN’ın ÇavuÅŸtepe Kalesi’ndeki nekropolde sürdürülen arkeolojik kazılarda Urartulara ait yeni bilgilere ulaşılmaya devam ediliyor. Van Yüzüncü Yıl Ãœniversitesi (YYÃœ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm BaÅŸkanı Prof. Dr. Rafet ÇavuÅŸoÄŸlu, ÅŸu ana kadar bulunan iskeletlerden hiçbirinin diÅŸinde bir çürüğe rastlamadıklarını ve bilim insanı olarak bu durumun kendilerini çok ÅŸaşırttığını söyledi.

Van Yüzüncü Yıl Ãœniversitesi (YYÃœ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm BaÅŸkanı Prof. Dr. Rafet ÇavuÅŸoÄŸlu baÅŸkanlığında antropolog, arkeolog, sanat tarihçi ve restoratörlerden oluÅŸan 17 kiÅŸilik ekip, Van’da Urartu Kralı 2’nci Sarduri tarafından yaptırılan, 2 bin 750 yıllık ÇavuÅŸtepe Kalesi’nde ve nekropoldeki kazı çalışmalarında önemli bulgular ortaya çıkarıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle yürütülen çalışmalarda, Urartular’ın sosyal yaÅŸantısı, ölü gömme adetleri ve inançlarına iliÅŸkin önemli bulgulara ulaşılıyor.

Kazıda bulunan iskeletlerle ilgili de çeÅŸitli incelemeler yapılıyor. Åžu ana kadar 55 iskeletin ortaya çıkarıldığı alanda bilim insanlarını en çok ÅŸaşırtan olay ise bulunan iskeletlerde çürük diÅŸe rastlanmaması. Bölgede çalışma yürüten Antropolog Doç. Dr. Hakan Yılmaz’ın konu ile ilgili çalışmalarının sürdüğünü belirten Prof. Dr. ÇavuÅŸoÄŸlu şöyle konuÅŸtu:

“Buradaki arkeolojik çalışmaların antropolojik olarak söylemek gerekirse en önemli verilerinden bir tanesi, üzerlerindeki çalışmalar halen sürüyor ve ölüm sebepleri belki araÅŸtırılacak. Ölüm sebepleriyle birlikte boyları, hangi iÅŸ yaptıklarını ki bazılarının çok ağır iÅŸte çalıştıklarını bize gösteren bulgular var. Bunlar üzerine daha detaylı çalışmalar gerçekleÅŸtiriliyor. Beslenmesiyle alakalı veriler ortaya çıkacak, yani özellikle bu çalışmalar devam edecek. DiÅŸlerinin çok saÄŸlam olduÄŸunu gördük. DiÅŸlerinin neredeyse hiç çürük olmadığına ÅŸahit oluyoruz. Åžu ana kadar hiç çürük diÅŸ bulmadık. Sadece bir tanesinde çok küçük bir çürük diÅŸ çıktı ÅŸimdiki verilerimize göre.”

ÇOK SAĞLIKLI BESLENMİŞLER

Bu verilerin Urartuların çok saÄŸlıklı beslendiklerini gösterdiÄŸini belirten Prof. Dr. ÇavuÅŸoÄŸlu, “Kemik yapılarının çok güçlü olduÄŸunu özellikle söylüyor Doç. Dr. Hakan Yılmaz hocamız. Bu da süt ve süt ürünleriyle yani doÄŸal beslenmenin vermiÅŸ olduÄŸu bir kalsiyum içerikli bir beslenmenin de olduÄŸunu söyleyebiliriz. Bu da hayvancılıkla alakalı olduÄŸunu bize gösteriyor. Buradaki insan iskeletlerinin beslenme türlerinden, hastalıklarına varıncaya kadar çalışmalar var. Bunlar ön bilgi sadece, ama devam ettikçe çok daha detaylı bilgilere ulaşılmış olacak. Åžu an tamamlanan bir çalışma yok çünkü her gelen veri yeni bir ÅŸeyi tetikliyor” dedi.

URARTU ARKEOLOJÄ°SÄ°NDE Ä°LK

ÇavuÅŸtepe Kalesi’ndeki nekropolün Urartu arkeolojisi açısından çok önemli olduÄŸunu söyleyen Prof. Dr. ÇavuÅŸoÄŸlu, “Çünkü Urartu Arkeolojisi açısından ilk defa böyle bir nekropol açılıyor. Bu nekropol ÅŸimdiye kadar oda mezar ÅŸeklinde açılmıştı ama açık alanda bu kadar hepsinin bir arada olduÄŸu ilk defa orta yere çıkıyor. Bu yüzden her yeni bilgi, yeni ilaveleri getiriyor. Urartu ölü gömme adetleri hakkında bize yeni veriler söylüyor. Urartu’nun ölü gömme adetlerini biliyorduk ama bir alan içerinde hepsini bir arada bulma imkânına sahip olduk. Ve daha rahat bir ÅŸekilde deÄŸerlendireceÄŸiz” diye konuÅŸtu.